Η εκπαίδευση στην ψυχαναλυτική παρατήρηση βρέφους απευθύνεται σε επαγγελματίες ψυχικής υγείας και είναι αναπόσπαστο μέρος της εκπαίδευσης στην ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία παιδιών και εφήβων. Είναι διετής και διεξάγεται με τη μορφή εβδομαδιαίων σεμιναρίων.

Πρόκειται για σεμινάρια των 5-6 ατόμων και οι συμμετέχοντες καλούνται να παρατηρήσουν ένα βρέφος από την αρχή της ζωής του για μία ώρα την εβδομάδα στο οικογενειακό του περιβάλλον. Η συζήτηση του ‘υλικού’ στο σεμινάριο συμβάλει στην βιωματική κατανόηση της ανάπτυξης του ψυχισμού όπως και στην ανάπτυξη των πρωταρχικών σχέσεων. Η συστηματική παρατήρηση εξωγλωσσικών και όχι μόνο συμπεριφορών είναι χρήσιμο εργαλείο για κάθε επαγγελματία ώστε να εμβαθύνει τη γνώση του/της στις ψυχαναλυτικές έννοιες και τους ασυνείδητους μηχανισμούς επικοινωνίας.

Ο παρατηρητής καλείται να υιοθετήσει μια στάση ανοιχτής προσοχής, η οποία θα επιτρέπει στους γονείς να ακολουθούν τη συνήθη ρουτίνα τους και να έχει όσο το δυνατόν μικρότερη παρέμβαση.Καθώς πρόκειται καθαρά για παρατήρηση, ο παρατηρητής μαθαίνει να συγκρατεί τον εαυτό του ώστε να μην επεμβαίνει δίνοντας συμβουλές. Στόχος του σεμιναρίου είναι ο παρατηρητής να αφουγκράζεται τη συναισθηματική ατμόσφαιρα γύρω από το βρέφος αφήνοντας στην άκρη τυχόν γνώσεις ή προκαταλήψεις σε σχέση με τη ‘σωστή ή υγιή ανάπτυξη και μαθαίνει να τηρεί τα όρια δίχως να αλληλεπιδρά με την οικογένεια, να θέτει ερωτήσεις ή αναλαμβάνοντας δράση.

Οι παρατηρήσεις είναι χρήσιμο να καταγράφονται λεπτομερώς μετά από κάθε επίσκεψη, να δακτυλογραφούνται και να παρουσιάζονται προς συζήτηση σε μια ολιγομελή ομάδα. Σκοπός της ομαδικής διδασκαλίας του σεμιναρίου είναι ο παρατηρητής να έχει την ευκαιρία να παρακολουθήσει την ανάπτυξη και άλλων βρεφών μέσω των συζητήσεων της ομάδας και να κατανοήσει τη μοναδική αναπτυξιακή πορεία του κάθε βρέφους και οικογένειας.

Η παρατήρηση βρέφους είναι συχνά μια διαδικασία που έχει έντονη συναισθηματική επίδραση στο σπουδαστή εφόσον οι προκλήσεις των νέων γονιών είναι πολλές και συχνά επιφέρουν κρίσεις και δυσκολίες στο οικογενειακό σύστημα ή το ζευγάρι. Επίσης, κάθε μέλος της ομάδας διαπιστώνει μέσω των συζητήσεων τυχόν δικές του άμυνες ή δυσκολίες που προκύπτουν ως αποτέλεσμα της βιωματικής αυτής διαδικασίας. Η ίδια η ομάδα συχνά έχει την τάση να βγάζει συμπεράσματα και να κάνει κρίσεις που δε βοηθούν στην σε βάθος κατανόηση της ανάπτυξης του βρέφους. Ρόλος της διδάσκουσας είναι η επισήμανση τέτοιων δυσκολιών και η διατήρηση σχέσεων εμπιστοσύνης ανάμεσα στα μέλη της ομάδας.

Με το πέρας του χρόνου, οι συμμετέχοντες μαθαίνουν να αφουγκράζονται τη συναισθηματική ατμόσφαιρα και κατανοούν σε βάθος τη σημασία των πρώιμων σχέσεων και πρώιμων μηχανισμών άμυνας. Αυτά είναι εξαιρετικά χρήσιμα εργαλεία σε όσους εργάζονται με παιδιά και νέους αλλά και ενηλίκους εφόσον πρώιμα άγχη, άμυνες και στοιχεία συμπεριφοράς συνεχίζουν να υπάρχουν κατά τα διάρκεια όλης της ζωής.